Chojnowski Hyde Park nad Skorą.
Czy Skora może uchodzić do Skory? Jeśli ktokolwiek uważa, że jest to niemożliwe, to jest w błędzie. Zanim wyjaśnię tę zagadkę chciałbym poinformować, że został zakończony cykl wycieczek w ramach programu edukacyjnego „W poszukiwaniu źródeł Skory", który objął swoim zasięgiem całą dolinę naszej rzeki. W wyprawach do źródła Skory uczestniczyło około 270 uczniów ze Szkoły Podstawowej nr 3 i 4 oraz uczniowie z Gimnazjum nr 2 i Powiatowego Zespołu Szkół. Nieocenioną pomoc przy przeprowadzeniu wycieczek okazali nauczycie i panie z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Chojnowie. W tym miejscu chciałbym im podziękować.
A co z tą Skorą? Przygotowanie wypraw do „źródeł" Skory, analizy map i fachowej literatury wykazały, że w dorzeczu rzeki Skory istnieje bałagan w nazewnictwie cieków wodnych. Kto stał się sprawcą tego zamieszania trudno dzisiaj konkretnie powiedzieć? Jedno jest pewne, że stało się to po wydaniu w 1575 r. mapy Śląska. Na tej mapie bieg Skory został przedstawiony podobnie jak przebiega ona dzisiaj. Na najnowszych mapach hydrograficznych, na wysokości Chojnowa, Skora skręcała na południe i taki kierunek utrzymuje aż do odcinka źródłowego. Na mapach z XVII i późniejszych bywało różnie.
Do samej Pielgrzymki wszyscy zawsze byli zgodni, co do nazwy rzeki. Była nią Skora. Za Pielgrzymką rozpoczynały się kłopoty. W tym miejscu do Skory uchodzi zgodnie z mapą hydrograficzną Wojcieszynka. Według mapy topograficznej wydanej w 1997 r. w miejscu tym do Skory uchodzi Skora. Tu nie ma pomyłki, gdyż autorzy tej mapy Wojcieszynkę przemianowali na Skorę. Ale to nie koniec problemów. Autorzy słownika geograficznego Sudetów podają jeszcze inną informację. Wojcieszynka wcale nie jest Wojcieszynką. Według nich Wojcieszynka (Vogel-Bach, Ptasznik) uchodzi do Gajowej, która po minięciu Twardocic ma uchodzić do Skory. Zatem powyżej Pielgrzymki do Skory uchodzi Gajowa. A ponieważ mówiłem o bałaganie, to muszę dodać, że Gajowa zgodnie z mapą hydrograficzną nie przepływa przez Twardocice tylko uchodzi do Skory na granicy między Pielgrzymką a Wojcieszycami.
Mam wrażenie, że zamiast wyjaśnić całą sprawę. to ją jeszcze bardziej zagmatwałem. Niemniej jednak okazuje się, że nasza Skora jest bardzo ciekawą rzeką nie tylko ze względu na zagrożenie powodziowe.
Kilka osób prosiło mnie o wyjaśnienie zjawiska kaptażu, który miał miejsce w dolinie Skory po minięciu Wysoczyzny Ostrzyckiej.
Zjawisko kapotażu obserwuje się w odcinkach źródłowych rzek. Siła erozji rzecznej zależy między innymi od spadku terenu. Dochodzi wówczas do cofania się leja źródliskowego rzeki (erozja wsteczna). Po przecięciu przez rzekę grzbietu górskiego lub każdej innej przeszkody stanowiącej dział wodny miedzy dorzeczami, może dojść do przejęcia wód innej rzeki. Należy nadmienić, że przeciągnięty ciek wodny lub rzeka musi wykazywać mniejszą siłę erozyjną. Zatem kaptaż jest niczym innym jak rabunkiem wody i sieci rzecznej jednej rzeki przez druga.
W przypadku Skory doszło do rabunku wody z dorzecza Czermnicy. Poniekąd Skora zrabowała wodę, która i tak do niej należała, gdyż Czermnica i jej dopływy wchodzą w skład dorzecza Skory.
Miejsce, w którym dochodzi do przeciągnięcia wód sąsiedniej rzeki nazywane jest kolanem kaptażowym. Między kolanem kaptażowym, a nowym korytem zubożonego cieku, tworzy się martwa dolina.
Dlaczego Skora wykazuje większą siłę erozyjną niż jej dopływ? Związane jest to z długością tych rzek. Czermnica i Skora mają swoje źródła prawie na tej samej wysokości. Jednak Skora w miejscu, w którym uchodzi do niej Czermnica, jest o ponad 5 km krótsza. Te 5 km sprawia, że Skora wykazuje większy spadek niż jej dopływ.
Te i inne sprawy oraz ciekawostki z dorzecza Skory zostaną zaprezentowane na czerwcowej sesji popularno-naukowej w przyszłym roku. Już dzisiaj zapraszam Państwa na wspomnianą sesję. Dla tych, którzy nie lubią czekać i chcieliby wybrać się w rejon górnego odcinka naszej rzeki mam pocieszającą informacje, że biblioteka wzbogaciła swoje zbiory o mapy topograficzne w skali 1:25000, mapy geologiczne w skali 1:25000 i 1:50000, mapy hydrograficzne w skali 1:50000 i mapy sozologiczne w skali 1:50000, obejmujące całe dorzecze Skory.
Jerzy Kucharski
Komentarze| Tytuł | data | Autor |
| Wałki | 2004-12-09 | LOSCzudKOs |
